China: గూఢచారి నౌకలతో భారత్ సముద్ర ప్రాంతాన్ని చైనా ఎందుకు స్కాన్ చేస్తోంది?

China: హిందూ మహాసముద్రంలో శాస్త్రీయ ప్రయోగాలు చేస్తున్న నెపంతో చైనా గూఢచారి నౌకలు హిందూ మహాసముద్ర ప్రాంతంలోని విస్తారమైన ప్రాంతాల్లో సర్వే చేస్తున్నాయి. ఈ నౌకల నుంచి సేకరించిన డేటా మలక్కా జలసంధి, తూర్పు హిందూ మహాసముద్రం నిస్సార జలాల ద్వారా నావిగేట్ చేయడానికి ప్రయత్నిస్తున్న చైనీస్ జలాంతర్గాములకు అమూల్యమైనది. దీని వల్ల భారత్‌కు చాలా ఇబ్బందులు ఎదురవుతాయి. కొద్ది రోజుల క్రితమే చైనాకు చెందిన ఓషన్ సైన్స్ సర్వే షిప్ షి యాన్ 6 శ్రీలంకలోని హంబన్‌తోటాకు చేరుకుంది. హిందూ మహాసముద్రం నీటి అడుగున మ్యాప్‌ను రూపొందించడానికి ఈ నౌక రాబోయే మూడు నెలల పాటు డేటాను సేకరించనుందని తెలుస్తోంది. హంబన్‌తోట ఓడరేవు 2017 నుంచి 99 ఏళ్లుగా చైనా ఆధీనంలో ఉంది. చైనా ప్రతిరోజూ తన సర్వే నౌకలను ఈ నౌకాశ్రయంలో మోహరిస్తూనే ఉంటుంది. దీనిపై భారత్ పలుమార్లు శ్రీలంకకు తన అధికారిక నిరసనను కూడా తెలియజేసింది.

శాస్త్రీయ పరిశోధనల పేరుతో గూఢచారి నౌకలు ఏం చేస్తున్నాయి?

చైనా ప్రభుత్వ మీడియా షి యాన్ నౌకను శాస్త్రీయ పరిశోధన నౌకగా పిలుస్తుంది. 60 మంది సిబ్బందితో కూడిన ఈ నౌక ఓషనోగ్రఫీ, మెరైన్ జియాలజీ, మెరైన్ ఎకాలజీ ప్రయోగాలను నిర్వహించగలదు. భారత నౌకాదళానికి చెందిన రిటైర్డ్ కమోడోర్ అనిల్ జై సింగ్ యురేసియన్ టైమ్స్‌తో మాట్లాడుతూ.. చైనా సర్వే నౌక సీఫ్లూర్ మ్యాపింగ్‌లో పాల్గొంటుందని, సముద్రగర్భ వాతావరణం ఆకృతులను అర్థం చేసుకోవడానికి హైడ్రోలాజికల్ డేటాను రికార్డ్ చేయడం, సముద్రగర్భ కేబుల్స్, క్షిపణి వీక్షణలు మొదలైన వాటి నుంచి ఇంటెలిజెన్స్ వివరాలను సేకరిస్తుందని తెలిపారు. హిందూ మహాసముద్రంలో చైనా తన ప్రయత్నాలను శాస్త్రీయ ప్రయోగంగా అభివర్ణించిందని, అయినప్పటికీ భారతదేశం ఈ వాదనను ఎప్పుడూ అంగీకరించలేమన్నారు. హిందూ మహాసముద్రంలో చైనా నావికాదళం ఉపయోగిస్తున్న సామర్థ్యాలు ఈ ప్రాంతంలో సైనిక కార్యకలాపాలను ప్రారంభించడంలో సహాయపడతాయని తెలిపారు.

ఈ మూడు ఓడరేవుల నుంచి చైనా భారత్‌ను చుట్టుముడుతోంది..
గత 20-25 ఏళ్లుగా హిందూ మహాసముద్రంలో చైనా నావికాదళ ఉనికి క్రమంగా పెరుగుతోందని భారత విదేశాంగ మంత్రి ఎస్ జైశంకర్ సెప్టెంబర్ 28, 2023న తెలిపారు. కానీ చైనా నౌకాదళం పరిమాణంలో చాలా వేగంగా పెరుగుదల ఉందని, పాకిస్తాన్‌లోని గ్వాదర్, శ్రీలంకలోని హంబన్‌తోటలో చైనా ఓడరేవు నిర్మాణాన్ని ఉదాహరణగా ఉదహరించారు. దక్షిణాసియాలో చైనా నిర్వహిస్తున్న మూడు నౌకాశ్రయాలు, బంగ్లాదేశ్‌లోని చిట్టగాంగ్, శ్రీలంకలోని హంబన్‌తోట, పాకిస్తాన్‌లోని గ్వాదర్‌లను భారతదేశాన్ని చుట్టుముట్టే ‘మృత్యు త్రిభుజం’ అని పిలుస్తారు. గతేడాది చైనా గూఢచారి నౌక యువాన్ వాంగ్ 5 శ్రీలంకలోని దక్షిణ ఓడరేవు హంబన్‌తోటకు చేరుకుంది. ఈ గూఢచారి నౌక ఉపగ్రహ ట్రాకింగ్, పర్యవేక్షణ రాకెట్, ఖండాంతర బాలిస్టిక్ క్షిపణి ప్రయోగాలకు ఉపయోగించబడుతుంది.

చైనా గూఢచారి నౌకలను ఎవరు నిర్వహిస్తారు?
యువాన్ వాంగ్ నౌకను చైనా పీపుల్స్ లిబరేషన్ ఆర్మీకి చెందిన స్ట్రాటజిక్ సపోర్ట్ ఫోర్స్ నిర్వహిస్తోందని అమెరికా రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ పెంటగాన్ తెలిపింది. ప్రత్యక్ష లక్ష్యాలకు అదనంగా ఈ సర్వేలు పౌర, సైనిక ప్రయోజనాలకు ఉపయోగపడే సముద్రపు ఒడ్డు పరిస్థితులపై డేటాను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. భౌగోళిక పరిస్థితులను అంచనా వేయడంలో భూకంప డేటా ముఖ్యమైనది అయితే, హైడ్రోకార్బన్‌లు, నీరు, సముద్రపు అడుగుభాగ పరిస్థితులు కూడా జలాంతర్గాములను గుర్తించే సామర్థ్యాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి. శాస్త్రీయ పరిశోధనలో నిమగ్నమైన పరిశోధన నౌకలు నౌకాదళ నిఘా నిర్వహించడానికి, విదేశీ సైనిక సౌకర్యాల గూఢచారాన్ని సేకరించడానికి, సమీపంలో పనిచేస్తున్న నౌకలకు కూడా తమ పరికరాలను ఉపయోగించవచ్చు.

హిందూ మహాసముద్రంలో చైనా గూఢచారి నౌకలు ఏం చేస్తున్నాయి?
భారతదేశ ప్రభావ పరిధిలో చైనా సర్వే నౌకలు సర్వసాధారణం అయ్యాయి. హిందూ మహాసముద్రం అడుగుభాగంలో ఉన్న శిఖరంపై చైనీయులకు ప్రత్యేక ఆసక్తి ఉందని నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ శిఖరం హిందూ మహాసముద్రాన్ని పశ్చిమ, తూర్పు హిందూ మహాసముద్రంగా విభజిస్తుంది. జలాంతర్గామి కార్యకలాపాలకు ఈ శ్రేణి చాలా కీలకమని నౌకాదళ నిపుణులు వాదిస్తున్నారు. హిందూ మహాసముద్రంలో చైనా జలాంతర్గాములు తమ కార్యకలాపాలను పెంచుకోవడానికి దాని డేటా సహాయం చేస్తుంది. ఆగస్ట్ 2019లో, చైనా సర్వే షిప్ ‘Xi యాన్ 1’ బంగాళాఖాతంలోని పోర్ట్ బ్లెయిర్‌కు తూర్పున 460 కి.మీ దూరంలో ఒడ్డుకు వచ్చింది. భారత నావికాదళ యుద్ధనౌకలు హెచ్చరిక సిగ్నల్ జారీ చేయడంతో ఆ ప్రాంతాన్ని విడిచిపెట్టవలసి వచ్చింది.

అమెరికన్ సెన్సార్ల కోసం వెతుకుతున్న చైనా నౌకలు
డిసెంబర్ 2019లో చైనా సర్వే షిప్‌ జియాంగ్ యాంగ్ హాంగ్ 06, హిందూ మహాసముద్రంలో కనీసం 12 నీటి అడుగున గ్లైడర్‌లను మోహరించినట్లు నివేదించబడింది. ఈ దీర్ఘకాల మానవరహిత నీటి అడుగున వాహనాలు (UUVలు) ప్రవాహాలు, నీటి లక్షణాలపై డేటాను సేకరించడానికి సముద్ర ఉపరితలం క్రింద 6.5 కి.మీ లోతులో ఇండోనేషియా, అండమాన్, నికోబార్ దీవుల సమీపంలో చైనీస్ సర్వే కార్యకలాపాలు US నేవీకి సంబంధించిన ‘ఫిష్-హుక్’ సెన్సార్ నెట్‌వర్క్‌ను గుర్తించే లక్ష్యంతో ఉన్నాయని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. చైనా జలాంతర్గామి హిందూ మహాసముద్రంలోకి ప్రవేశించినప్పుడు అలారం మోగించేలా ఈ నెట్‌వర్క్ రూపొందించబడింది. ఈ ప్రాంతం సుండా, లాంబాక్ జలసంధి వంటి ముఖ్యమైన హిందూ మహాసముద్ర చోక్‌పాయింట్‌లకు సమీపంలో ఉంది.